TFRS 16 Kiralamalar Standardı Kapsamında Kiralama İşlemlerinin Kiracı Açısından Muhasebeleştirilmesi ve Raporlanması

Özet

Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesi UMS 17 Kiralamaların Muhasebeleştirilmesi'ni ilk olarak 1982 yılında yayınlamıştır. TFRS 16 Kiralamalar Standardı, 1 Ocak 2019 yılından itibaren başlayan kiralamalar için uygulanmak üzere, Ocak 2016'da yayınlanmıştır. 1 Ocak 2019 ve sonrasında başlayan yıllık raporlama dönemleri için TFRS 16 uygulanmaktadır. TFRS 16’ nın ilk uygulama tarihinde veya öncesinde TFRS 15 Müşteri Sözleşmelerinden Hasılat standardı uygulanmışsa, erken uygulamaya izin verilmektedir. Standart, kendi özel gereksinimlerinde farklılık gösterse de, bir kira sözleşmesinin aktifleştirilmesinin gerekip gerekmediğine karar verirken “mülkiyet” yaklaşımını benimsemektedir. Süreç içerisinde, şirketlerin, kiralama sözleşmelerini, aktifleştirme kriterlerini atlayacak şekilde yapılandırmaya yönelmeleri TFRS 16 Standardı’nın yayınlanmasını zorunlu kılmıştır. TFRS 16 ile kiralama işlemleri finansal tablolara taşınarak, bilanço dışı finansman yöntemi olmaktan çıkmış, gerçeğe uygun sunum ilkesi (faithful represantation) karşılanmış ve bu sayede finansal tablo okuyucularına güvenilir bilgi sağlanmıştır. Böylelikle, potansiyel yatırımcılar, finansal analistler, finansal tablo okuyucuları, firma finansal durumunu daha doğru ve şeffaf değerlendirebileceklerdir. TFRS 16'a geçiş ile birlikte hemen hemen tüm kiralama sözleşmelerinin aktifleştirilmesi zorunlu hale gelmiştir. Uzun vadeli kiralama sözleşmelerinde faaliyet kiralaması ve finansal kiralama ayrımı ortadan kalkmakta, Kiracıların tüm kiralama sözleşmelerini varlık ve yükümlülük olarak aktifleştirmeleri ve finansal tablolarına taşımaları gerekmektedir. Bu çalışma, TFRS 16 Kiralamalar Standardı’na göre faaliyet kiralamalarının finansal tablolara alınması durumunda, Kiracı işletmelerin finansal tablolarının nasıl etkileneceğini, örnekler yardımı ile UMS 17 uygulaması ile karşılaştırarak ortaya koymayı hedeflemektedir. Yapılan çalışma sonucunda, firmaların, TFRS 16 uygulaması ile, finansal tablo okuyucuları için firma performansı hakkında bilgi veren finansal verilerini, kilit rasyolarını, geçmiş uygulamaya kıyasla gerçeğe daha uygun ve daha şeffaf bir şekilde raporlayabildikleri bulgusu elde edilmiştir.