İşletme Akademisi Dergisi https://isakder.org/index.php/isakder İşletme Akademi Dergisi’nin yayın kapsamında; Muhasebe, Finansman, Bankacılık, Stratejik Yönetim ve Örgütsel Davranış, Üretim Yönetimi ve Pazarlama, Uluslararası İşletmecilik, Sayısal Yöntemler yer almaktadır. tr-TR editor@isakder.org (Prof. Dr. Seyhan ÇİL KOÇYİĞİT) info@orsamedya.com (ORSA Medya) Sat, 30 Sep 2023 00:00:00 +0000 OJS 3.3.0.5 http://blogs.law.harvard.edu/tech/rss 60 Aile Şirketlerinde Denetim ve Aile Anayasasına Duyulan İhtiyaç Üzerine Bir İnceleme https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/101 <p>Yönetim fonksiyonlarının bir ailede ya da bir grupta toplandığı şirketlere aile şirketi denilir. Aile şirketleri genel itibari ile KOBİ olarak faaliyete başlamakta, zamanla büyük şirket statüsüne gelmekte, hatta halka açılarak şirketler topluluğunun bir parçası da olabilmektedir. Ancak, yönetim kademesinde aile üyelerinin yer alması, aile içi olumsuzlukların yönetim sürecine olumsuz yansımaları aile anayasası ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Ayrıca işletmelerde iç denetim eksikliğinin gelen verilerin zamanında ve doğru olarak gelmesini, hatta doğru şekilde işlenmesini de olumsuz etkilediği bilinmektedir. Bu çalışmada temel amaç, aile işletmelerinde aile anayasasına duyulan ihtiyacı belirlemek ve iç denetim faaliyetlerinin aile işletmeleri üzerindeki etkisini ortaya koymaktır.</p> Jale Sağlar- Bora Tanrısınatapan Telif Hakkı (c) 2023 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/101 Sat, 30 Sep 2023 00:00:00 +0000 Uluslararası Entegre Raporlama Çerçevesine Göre Borsa İstanbul Grubu’nun 2021 Yılı Entegre Faaliyet Raporunun İçerik Analizi https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/102 <p>Geleneksel raporlama günümüz bilgi kullanıcılarının artan ihtiyaçlarına cevap veremez hale gelmiştir. Paydaşlar finansal bilgilerin yanında işletmenin çevresiyle olan etkileşimi, doğaya katkıları gibi unsurları da dikkate almaya başlamışlardır. Bu bakımdan entegre raporlama geleceğin raporlama tekniği olarak değerlendirilmektedir. Çalışmada Borsa İstanbul Grubu’nun (BİST) 2021 yılı entegre faaliyet raporu Uluslararası Entegre Raporlama Konseyi (International Integrated Reporting Council - IIRC) tarafından yayımlanan Uluslararası Entegre Raporlama Çerçevesi’ne (The International IR Framework) uyumluluğu içerik analizi ile belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma sonucunda BİST’in entegre faaliyet raporunun Uluslararası Entegre Raporlama Çerçevesi ile uyumlu olduğu tespit edilmiştir. BİST’in toplumsal ve çevresel faktörleri de içeren rapor hazırlaması, entegre raporlamanın gelişip yaygınlaştırılması açısından önemli olduğu söylenebilir.</p> Ali Uslu Telif Hakkı (c) 2023 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/102 Sat, 30 Sep 2023 00:00:00 +0000 Birleşmiş Milletler (BM) Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Çerçevesinde Türkiye’de Sürdürülebilirlik Raporlaması: BİST’e Kote Edilmiş Bazı Holding İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/103 <p>Sürdürülebilirlik raporlaması; işletmelerin ekonomik, sosyal ve çevresel konulara ilişkin faaliyet sonuçlarının sistemli şekilde raporlanmasını ifade etmektedir. Sürdürülebilirlik raporlaması, Global Reporting Initiative (GRI)-[Küresel Raporlama Girişimi] tarafından hazırlanan standartlara göre yapılmaktadır. Bu standartlar, işletmeler tarafından raporlanacak sürdürülebilirlik raporlarında hangi konulara ne şekilde yer verileceği hususunda bir rehber niteliği taşımaktadır. Bu çalışmanın öncelikli amacı, BM tarafından hazırlanan “Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA)” çerçevesinde “BİST Sürdürülebilirlik” Endeksinde kayıtlı 8 adet holding işletmesi tarafından yayımlanan sürdürülebilirlik raporlarının içerik analizi yöntemiyle incelenmesidir. Diğer amacı ise, holding işletmelerinin SKA’lara ne düzeyde katkı sağladıklarının ortaya konulmasıdır. Bu amaçlar doğrultusunda, çalışmaya konu olan holding işletmelerine ait 2021 yılına ilişkin sürdürülebilirlik raporları analiz edilmiştir. Yapılan analiz kapsamında, BİST sürdürülebilirlik Endeksi’nin hesaplanmaya başladığı 2014 yılından itibaren kesintisiz şekilde; Hacı Ömer Sabancı Holding A.Ş., Koç Holding A.Ş. ve TAV Havalimanları Holding A.Ş. sürdürülebilirlik raporu yayımladıkları tespit edilmiştir. Ayrıca, 2014 yılında sadece Hacı Ömer Sabancı Holding A.Ş., Koç Holding A.Ş. ve TAV Havalimanları Holding A.Ş. ilk kez sürdürülebilirlik raporu yayımlamışlardır. BM tarafından yayımlanan SKA’lara yönelik en fazla sürdürülebilirlik performansı sonucu raporlayan işletme ise 13 adet ile Polisan Holding A.Ş.’dir.</p> Dursun Keleş Telif Hakkı (c) 2023 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/103 Sat, 30 Sep 2023 00:00:00 +0000 Türkiye Nehir Havzalarında Standartlaştırılmış Su Muhasebesi: Konya Kapalı Havzası Örneği https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/104 <p>Bu çalışma su muhasebesi sistemlerinden biri olan “Genel Amaçlı Su Muhasebesi” sisteminin Türkiye nehir havzalarından Konya Kapalı Havzası’nda uygulanabilirliğini değerlendirmektedir. Bu sistem finansal muhasebeden yararlanarak, standart ve kapsamlı su muhasebesi raporları oluşturmak üzere tasarlanmıştır. Çalışmada standartlaştırılmış su muhasebesi sisteminin su yöneticileri açısından şeffaflığı ve hesap verebilirliği artıracak uygun bir yaklaşım olduğu ileri sürülmektedir. Bu bağlamda söz konusu su muhasebesi sisteminin çıktısı olan “Su Varlıkları ve Su Yükümlülükleri Tablosu” Konya Kapalı Havzası’nda 2017-2018 hidrolojik yılı için hazırlanmış ve sistemin Türkiye’de ki havzalara uygulanabilirliği çalışmada değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, Türkiye’de su ile ilgili verileri havza bazında etkili bir biçimde sunacak ulusal su bilgi sisteminin kurulmasına acil bir ihtiyaç bulunmaktadır. Böyle bir bilgi sistemi su muhasebesi uygulamalarının ülkenin su kaynakları yönetimine başarılı bir şekilde entegre edilmesi için zaruridir.</p> Merve Öz- Yunus Ceran Telif Hakkı (c) 2023 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/104 Sat, 30 Sep 2023 00:00:00 +0000 Güneş Enerjisi Vak’a Analizi https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/105 <p>Ülkemiz enerji kaynaklarına daha az ödeme yapmak zorundadır. Bunun en bilinen yolu yenilenebilir enerjidir. Sürdürülebilirlik ve Çevre Muhasebesi kapsamında birçok alternatif enerji kaynakları söylenir, anlatılır. Ancak ülkemizin dünyadaki konumu gereği güneş enerjisi çok fazla ön plâna çıkmaktadır. İnsanoğlunun son yıllarda nüfusunun aşırı artmış olması dünyada kapladığı alanı genişletmiştir. İnsanoğlunun alanının genişlemiş olması diğer hayvanların ve bitkilerin alanının azalmış olduğu anlamına gelmektedir. Bir başka gerçek ise artan ihtiyaçlara cevap verebilmek için dünya kaynaklarının özelliklede enerji kaynaklarının hızla azalıyor olmasıdır. Çeşitli raporlara göre en fazla 50 yıl içerisinde dünyadaki fosil yakıt kaynakları tükenmiş olacaktır. Ülkemizin konumu gereği güneş enerjisi önemli bir enerji kaynağı türüdür. Ülkemiz ve tüm dünya Türkiye’nin enerji kaynakları karşısında önemli bir yenilenebilir enerji türü olan güneş enerjisini birkaç on yıl içerisinde çok etkin kullanmış olmalıdır. Bu çalışmada güneş enerjisi kullanımının sağlayacağı yararları muhasebe açısından vak’a yöntemi ile incelemeye çalıştık. Özellikle yatırımcılara yararlı olacağı görüşündeyiz.</p> Süleyman Yükçü- M. Yılmaz İçerli Telif Hakkı (c) 2023 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/105 Sat, 30 Sep 2023 00:00:00 +0000 Kalite Maliyetlerinin İşletme Verimliliğine Etkisi: Mobilya Üretim İşletmesinde Bir Uygulama https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/106 <p>Bu çalışmada, "Örnek Olay" yöntemi kullanılarak Adana’da faaliyet gösteren bir mobilya üretim işletmesi kalite maliyetleri ve verimlilik açısından incelenmektedir. Bu kapsamda öncelikle işletmenin 2018 ve 2019 yıllarına ait kalite maliyet verileri trend analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Elde edilen veriler sayesinde işletmenin kalite maliyet kalemleri içerisinden hangisine daha çok harcama yaptığı saptanmıştır. Daha sonra işletmenin kalite maliyetlerinin verimlilik üzerine etkisini incelemek amacıyla işletmede üretim sürecinde insan, malzeme ve makine kaynaklı ortaya çıkan hatalar incelenmiştir. Bu kapsamda işletmenin 2018 ve 2019 yıllarına ait hata değerleri, oran ve trend analizi yöntemiyle incelenmiş ve hata değerleri karşılaştırılarak kalite düzeyi verimlilik düzeyini nasıl etkilediği analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, işletmede 2019 yılında bir önceki yıla kıyasla önleme ve değerlendirme maliyetlerinde artış görülür iken, iç başarısızlık ve dış başarısızlık maliyetlerinde düşüş olduğu tespit edilmiştir. Bu durum işletmenin hata oranlarına azalış olarak yansımış ve hata oranlarının azalması ile işletmenin verimlilik düzeyinde artış gözlenmiştir.</p> Hürü Karabulut- İlker Kefe Telif Hakkı (c) 2023 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/106 Sat, 30 Sep 2023 00:00:00 +0000 Üretim Maliyetlerinin Türkiye Muhasebe Standartlarına (TMS) Göre Hesaplanması ve Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Taslak Hesap Planı Kullanılarak Muhasebeleştirilmesi: Ampul Üretim Örneği https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/107 <p>Kamu Gözetim Kurumu (KGK) 25 Aralık 2018 tarihinde finansal raporlama standartlarına uygun taslak hesap planını kamusal görüşe açmıştır. Bu çalışma yeni taslak hesap planının maliyet hesapları üzerine odaklanmaktadır. Bir ampul üretim işletmesinde TMS 2 Stoklar standardına uygun olarak normal maliyetleme uygulaması yapılmış ve finansal raporlama standartlarına uygun taslak hesap planı kullanılarak muhasebeleştirilmiştir. Böylelikle TMS/TFRS setine göre raporlama yapan işletmelere muhasebe kayıtlarıyla birlikte bütünleşmiş bir maliyetleme uygulaması sunulmaya çalışılmıştır. Yeni taslak hesap planı maliyet hesapları bakımından önemli farklılıklar içermektedir. Özellikle genel üretim giderlerinin kaydedilmesinde seçimlik hesaplar kullanılabilmekte, işletmeler üretim tamamlanana kadar özel olarak maliyetlerini takip edebilmektedir. Bu uygulama ile yeni taslak hesap planının sunduğu alternatif kayıt yöntemleri gerçek uygulama maliyet verileri kullanılarak sunulmuştur.</p> Özlem Koçakoğlu Telif Hakkı (c) 2023 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/107 Sat, 30 Sep 2023 00:00:00 +0000 Kamu Ağız ve Diş Sağlığı Merkezlerinin Malmquist Indeksi ile Finansal Performansının Değerlendirilmesi https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/108 <p>Bu çalışma, 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu (TKHK)'nun kurulması sonucu kamu hastane birlik (KHB)'lerine bağlanan Ağız ve Diş Sağlığı Merkez (ADSM)'lerinin, KHB'lerine bağlanmadan önceki ve sonraki finansal performansları arasındaki değişimin ölçülmesi amaçlanmıştır. Sağlık Bakanlığı (SB)’na bağlı 113 ADSM’nin 2011-2016 yılları arasındaki finansal verileri analiz edilmiştir. Organizasyon yapısı yatay ve yerinden yönetimi öngören KHB’lerinin ADSM'lerin finansal performansı üzerindeki etkileri Malmquist İndeksi (Mİ) yöntemi kullanılarak araştırılmıştır. Araştırmada girdi değişkeni olarak personel giderleri, ilk madde malzeme giderleri ve dış kaynak kullanımından kaynaklı (outsource) giderler, çıktı değişkeni olarak satış hasılatları oluşturmaktadır. 2016 yılında 2011 yılına göre TED skorları değerlendirildiğinde %4’lük, TD skorları değerlendirildiğinde %6, TFV skorları değerlendirildiğinde % 9’luk bir artış olmuştur. 2011-2016 periyodunda TFV’ye bakıldığında 76 ADSM’de (%67) ilerleme olmuş ve 37 ADSM’de de (%33) gerileme olmuştur. Mİ’yi oluşturan etkinlik göstergelerinden olan TED, TD ve TVF’lerde ilerlemenin, yeni örgüt yapısının olumlu sonucu olduğu söylenebilir. KHB’lerin, ADSM’ler özelinde bakıldığında finansal olarak etkili ve verimli olduğu söylenebilir.</p> Hasan Bağcı Telif Hakkı (c) 2023 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/108 Sat, 30 Sep 2023 00:00:00 +0000 Temiz Enerji, Sürdürülebilir ve BIST Endeksleri Arasındaki İlişkilerin Analizi: TVP-VAR Yaklaşımı https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/109 <p>Sürdürülebilirlik ve temiz enerji, günümüzde küresel ekonomi ve çevre politikalarının en önemli gündem maddelerindendir. Finansal piyasalarda, bu alanlarda endeksler arasındaki dinamik bağlantıların analizi, yatırımcılara, politika yapıcılara ve akademisyenlere önemli bilgiler sunmaktadır. Bu çalışmanın amacı S&amp;P Küresel Temiz Enerji Endeksi (GCE), Dow Jones Sürdürebilirlik Endeksi (DJSWI) ve BIST Sürdürebilirlik Endeksi (BIST) arasındaki dinamik bağlantılılık ilişkisini tespit etmek ve birbirleri üzerindeki potansiyel etkilerini ortaya koymaktır. Çalışmada günlük frekanstaki kapanış veri setleri, tüm değişkenler için 05.11.2014-18.08.2023 dönemlerinin verilerinden yararlanılmıştır. Değişkenler arasındaki dinamik bağlantılılık ilişkisini tespit etmek amacıyla zamanla değişen parametre vektör otoregresif (time-varying parameter vector autoregressive- TVP-VAR) modeli kullanılmıştır. Analizler sonucunda S&amp;P Küresel Temiz Enerji Endeksi (GCE), Dow Jones Sürdürebilirlik Endeksi BIST Sürdürebilirlik endeksine volatilite yaydığı tespit edilmiştir. Ayrıca S&amp;P Küresel Temiz Enerji Endeksi ise Dow Jones Sürdürebilirlik Endeksine volatilite yaymaktadır.</p> Asuman Erben Yavuz Telif Hakkı (c) 2023 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/109 Sat, 30 Sep 2023 00:00:00 +0000 Sağlık Sistemlerine Güvensizlik ile Dijital Sağlık Ortamında Veri Yönetimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/110 <p>Sağlık hizmetine karşı şüphe duyma, verilen tedaviyi reddetme ve sonuç olarak sağlık halinin daha kötüye gitme durumu bireylerin sağlık sistemlerine karşı duydukları güvensizliğin derecesine bağlı olarak değişmektedir. Sağlık hizmetlerine daha kolay erişim sağlama, sağlık durumları ile ilgili bilgileri takip edebilme olanağı tanıyan dijital sağlık uygulamaları daha iyi sağlık hizmeti sunumu için kullanılmaktadır. Dijital sağlık teknolojilerinin kullanımından kaynaklanan birtakım riskler söz konusudur. Bu çalışma sağlık sistemlerine güvensizlik ile dijital sağlık ortamında veri yönetimi arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini 408 sağlık hizmeti kullanıcısı oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak anket tekniğinden yararlanılmış olup, “Sağlık Sistemlerine Güvensizlik” ile “Dijital Sağlık Ortamında Veri Yönetimi” (DSOVY) ölçekleri kullanılmıştır. Bireylerin sağlık sistemlerine güvensizlik düzeyleri ile DSOVY düzeylerinin orta düzeyin üzerinde olduğu ve sağlık sistemlerine güvensizlik düzeyi ile DSOVY arasında ise anlamlı bir ilişkinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Sağlık sistemlerine karşı güveni arttıracak çalışmaların yapılmasının hem bireysel hem de toplumsal sağlığın korunmasında faydalı olacağı düşünülmektedir.</p> Dilek Uslu Telif Hakkı (c) 2023 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/110 Sat, 30 Sep 2023 00:00:00 +0000 Otel İşletmelerinde Örgütsel Destek Algısının, İstismarcı Yönetim ve İşe Yabancılaşma İlişkisindeki Düzenleyici Rolü https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/111 <p>Bu çalışmanın amacı otel işletmelerinde örgütsel destek algısının, istismarcı yönetim ve işe yabancılaşma ilişkisindeki düzenleyici rolünün tespit edilmesidir. Bu kapsamda Bodrum ilinde 5 yıldızlı olarak faaliyet gösteren otel işletmelerinde çalışan 350 çalışandan anket yöntemi ile veri toplanmıştır. Anket, otel işletmelerindeki çalışanların algılanan örgütsel destek, istismarcı yönetim ve işe yabancılaşma düzeylerini tespit etmeye yönelik ölçekleri içermektedir. Bu değişkenler arasındaki ilişkilerin tespit edilmesi için bir istatistiksel paket programı aracılığıyla regresyon analizi gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen analiz doğrultusunda algılanan örgütsel destek ile istismarcı yönetimin işe yabancılaşma üzerinde düzenleyici bir rol oynadığı tespit edilmiştir. Daha belirgin bir düzeyde algılanan örgütsel desteğin, istismarcı yönetimin işe yabancılaşma üzerindeki etkisini azalttığı ortaya çıkarılmıştır. Bu çalışma özellikle 5 yıldızlı otellerde çalışanların örgütsel destek algısını arttırmak ve işe yabancılaşmayı azaltmak için istismarcı yönetimin ortadan kaldırılmasına yönelik destekleyici politika ve uygulamaların hayata geçirilmesinin önemini vurgulamaktadır. Bu şekilde kurumlar daha sağlıklı bir çalışma ortamı oluşturarak çalışanların refahını ve iş memnuniyetini artırabilirler.</p> Ayşegül Acar Telif Hakkı (c) 2023 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/111 Sat, 30 Sep 2023 00:00:00 +0000 Yetenek Fabrikası Modeli: Özel Okullarda Bir Araştırma https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/112 <p>İnsan kaynakları yönetimi açısından yetenek yönetimi önemli hale gelmiştir. Bu kapsamda kurumların bir “yetenek fabrikası” olarak ele alındığı görülmektedir. Bu çalışma, özel okulların öğretmenlik iş pozisyonu açısından yetenek fabrikası modeli kapsamındaki uygulamalarını incelemeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda dört özel okulun yöneticisi ile görüşme yapılmıştır. Yöneticilerin görüşleri, model kapsamında yer alan işe alım, işe yerleştirme, geliştirme ve elde tutma unsurları açısından değerlendirilmiştir. Çalışmaya dahil olan kurumlar, model kapsamındaki unsurlara yönelik birtakım uygulamalar gerçekleştirmektedir. İş gereklerine yönelik yetkinlik kriterleri belirleme, sınav, mülakat ve yetenek testi yapma, performans değerleme, sosyal motivasyon etkinlikleri düzenleme, tatmin edici ücretlendirme, kurslar, seminerler, eğitimler verme gibi çabalar söz konusudur. Ancak bunların istenilen düzeyde olmadığı ve geliştirilmesi gerektiği ifade edilmektedir. Yöneticiler, yetenek fabrikası modelinin uygulanması ile birlikte kalitede artış ve gelirlerde yükseliş olacağına inanmaktadır. Bu çalışmanın, insan kaynakları yönetiminin bir parçası olan yetenek yönetimi anlayışı kapsamında, yetenek fabrikası modeli bakış açısıyla öğretmenlik iş pozisyonuna yönelik durumu ortaya koymak suretiyle literatüre katkı sağlaması beklenmektedir.</p> Ömer Emre Arslan Telif Hakkı (c) 2023 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/112 Sat, 30 Sep 2023 00:00:00 +0000 Rusya-Ukrayna Savaşı’nın Türkiye-Rusya ve Türkiye-Ukrayna Dış Ticaretine Etkileri https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/113 <p>24 Şubat 2022 tarihinde Rusya’nın Ukrayna’ya özel askeri operasyon başlattığını duyurması ile Rusya- Ukrayna savaşı başlamıştır. Bu çalışmada savaş öncesi ve sonrası dönemini kapsayan 2021 ve 2022 yıllarında Türkiye’nin her iki ülke ile yapmış olduğu ihracat ve ithalat rakamları değerlendirilmiş ve ilgili dönemlerde dış ticaretin yapısı ele alınmıştır. Savaş öncesi ve sonrasındaki 12 aylık dönemdeki ihracat/ithalat verileri ITC TradeMap’ten çekilerek mal ticaretinin değişimi ikincil veriler üzerinden içerik analiz yöntemi ile incelenmiştir. Bu çalışma kapsamında hem Rusya hem de Ukrayna özelinde savaşın Türkiye’nin dış ticaret verilerine etkilerinin incelenecek olması nedeniyle literatürdeki boşluğu dolduracağı ve araştırmacılara yol göstereceği düşünülmektedir. Araştırma sonucuna göre Rusya’ya karşı daha önce görülmemiş ölçekte uygulanan yaptırımlara rağmen Türkiye ile Rusya arasındaki ticaret hacminin savaş sonrasında son 10 yıllık trendin çok üzerinde bir oranda arttığı tespit edilmiştir. Türkiye’deki ihracatçılar ve ithalatçılar açısından tarihi bir fırsat kapısı açan bu süreçte kısa vadeli kazançlar yerine uzun vadeli ve sürdürülebilir ticari ilişkilerin geliştirilmesine odaklanılması önerilmektedir.</p> Ata Kahveci Telif Hakkı (c) 2023 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/113 Sat, 30 Sep 2023 00:00:00 +0000 Mobil Sosyal Medyada Viral Pazarlama Kullanımı Bağlamında Müşteri Satın Alma Niyetini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/114 <p>Çalışmada sosyal medyada viral pazarlamanın kullanımı bağlamında viral pazarlama faktörlerinin tüketici satın alma niyeti üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma verileri, kolayda örneklem yöntemiyle ulaşılan Ankara’da yaşayan bireylerden elde edilmiştir. Çalışmada AMOS 24 ve IBM SPSS 26 paket programları ile güvenirlik ve geçerlilik analizleri uygulanmıştır. Araştırma modelinde yer alan bağımsız değişkenler (bilgilendiricilik, eğlence, rahatsız edicilik, kaynak güvenilirliği ve argüman kalitesi) ve bağımlı değişken (satın alma niyeti) arasındaki ilişkileri ortaya koyabilmek ve hipotezleri test edebilmek için yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre bilgilendiriciliğin, eğlencenin, kaynak güvenilirliğinin ve argüman kalitesinin tüketici satın alma niyetlerini pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Ayrıca rahatsız edicilik ve tüketici satın alma niyeti arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki ortaya konmuştur.</p> Görkem Erdoğan Telif Hakkı (c) 2023 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/114 Sat, 30 Sep 2023 00:00:00 +0000 Restoran Menülerindeki Vejeteryan Ögelerin Tüketici Davranışına Etkisi https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/115 <p>Bu çalışmanın amacı; vejetaryen dostu menülerin tüketicilerin restoran seçimlerine etkisini planlanan davranış teorisini kullanarak araştırarak restoranlarda vejetaryen menü öğelerinin bulunmasının tüketicilerin davranışlarını nasıl etkilediğini açıklamaktır. Çalışmada tutumlar, öznel normlar, algılanan davranış kontrolü, geçmiş davranış ve yemek yeme niyeti arasındaki ilişkiye ilişkin yedi hipotez geliştirilmiş ve test edilmiştir. Araştırmaya katılanlar “hiç vejetaryen öğe içermeyen”, “%20 vejetaryen öğe içeren” veya “%80 vejetaryen öğe içeren” menülerden birini seçip, seçtiği menüye göre Google form üzerinden web tabanlı oluşturulan anketi doldurmuştur. Bulgular, menüler arasında tüketicilerin yemek yeme niyetinde önemli bir fark bulunmadığını, tüketicilerin %80 vejetaryen menü öğesine sahip menünün, %20 veya hiç vejetaryen öğeye sahip olmayan menüye göre daha keyifli olduğunu algıladığını göstermektedir. Araştırma sonuçları, restoranların menü tasarım stratejilerini tüketicilerin vejeteryan menü seçimlerini de göz önüne alarak geliştirmesi gerektiğini göstermektedir. Restoranlar vejeteryan ögelerin de yer aldığı menüleriyle tüketicilere istekleri ve tercihleri doğrultusunda seçim yapma fırsatı sunarken; daha sağlıklı, daha güvenilir ve daha sorumlu bir imaj oluşturacaklardır.</p> Nagehan Dilara Yıldırım- Gonca Güzel Şahin Telif Hakkı (c) 2023 https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 https://isakder.org/index.php/isakder/article/view/115 Sat, 30 Sep 2023 00:00:00 +0000