İşletme Akademisi Dergisi

Sürdürülebilirlik Düzeyleri Halka Açık Enerji İşletmelerinin Kârlılık Oranlarını Etkiliyor mu? BİST Elektrik Endeksi Üzerine Bir Araştırma

Tolga Tümer — 2025-01-01

Teknolojik cihazların hane halkları ve işletmeler tarafından kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte enerji ihtiyacı artmış; enerji üretimi sürdürülebilirlik açısından önem kazanmıştır. Temel amacı kâr ve değer maksimizasyonu olan enerji işletmelerinin sürdürülebilirlik ilkelerine uyabilmesi için ise sürdürülebilirliğin kârlı olması gerekmektedir. Çalışmada, enerji sektöründeki işletmelerin sürdürülebilirlik düzeyleri ile kârlılıkları arasındaki ilişki istatistiki olarak araştırılmıştır. Çalışma sonuçları, enerji sektöründeki işletmelerin sürdürülebilirlik düzeyleri ile kârlılıkları arasında anlamlı bir ilişki bulunmadığını ortaya koymaktadır. Çalışmada, sürdürülebilirliğin enerji sektöründeki işletmeler açısından dolaylı olarak kârlı hale getirilebileceği tartışılmaktadır.

Sürdürülebilirlik ve Kurumsal Raporlama: Tarihsel ve Kavramsal Yaklaşım

Salih Tutar — 2025-01-01

Günümüzde işletmeler, sadece finansal başarılara odaklanmakla birlikte yarattıkları etkileri ekonomik açıdan, çevresel açıdan ve sosyal açıdan da değerlendirerek sürdürülebilirlik performanslarını artırmaya çalışmaktadır. Yatırımcılar da giderek daha fazla işletmenin sürdürülebilirlik stratejileri ve performansına odaklanmaktadır. Bu makale, sürdürülebilirlik kavramını tarihsel gelişimi, ilkeleri, sürdürülebilirlikle ilgili makaleler ve raporlama pratikleri açısından kavramsal olarak ele almaktadır. Çalışmanın, literatüre katkı sağlaması ve işletmelerin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmalarına rehberlik etmesi beklenmektedir. Makale, sürdürülebilirliğin ekonomik, sosyal ve çevresel boyutlarını ayrıntılı bir şekilde incelemekte ve bu her bir boyutun aynı anda ele alınması gerektiğini vurgulamaktadır. Ekonomik boyut, insan refahını artırmayı hedeflerken; sosyal boyut, eşitlik ve sosyal adalet üzerine odaklanmaktadır. Çevresel boyut ise doğal kaynakların korunması ve ekosistemlerin sürdürülebilirliği üzerine yoğunlaşmaktadır. OECD'nin sürdürülebilirlik tanımı ve sürdürülebilir kalkınma endeksleri ile ilgili güncel uygulamaları da makalede yer almaktadır. Sürdürülebilirlik raporlaması, GRI G4 standartları ve BM Küresel İlkeler Sözleşmesi gibi uluslararası standartlar ve kılavuzlar çerçevesinde ele alınmıştır. Son olarak, makale sürdürülebilirlik performansının işletmelar ve yatırımcılar için önemi üzerinde durarak, sürdürülebilirlik raporlamasının şeffaflık ve güvenilirlik sağlamadaki rolünü vurgulamaktadır. Bu bağlamda, sürdürülebilirlik faaliyetlerinin uzun vadeli değer yaratma ve risk yönetimi üzerindeki etkileri tartışılmaktadır.

Farklı Piyasa Koşulları Altında Petrol Fiyat Belirsizliğinin Enerji Sektörlerinin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği Ülkelerinden Kanıtlar

Selim Güngör — 2025-01-01

Bu çalışmanın amacı, 04.01.2012-19.09.2024 dönemi için petrol fiyat belirsizliğinin seçilmiş APEC ülkelerinin enerji sektörlerinin hisse senedi getirilerine etkisini çeşitli ekonomik koşullar altında ortaya koymaktır. Eş anlı kantil regresyon analizi neticesinde, tüm enerji sektörleri için geliştirilen modellere göre ekonominin genişleme dönemlerinde petrol fiyat belirsizliğindeki artışın enerji sektörlerinin hisse senedi getirilerini azaltırken, ekonominin daralma dönemlerinde artırdığı gözlemlenmiştir. Ayrıca, Kanada ve Güney Kore enerji sektörleri için geliştirilen modeller hariç diğer tüm modellere göre normal piyasa koşullarında petrol fiyat belirsizliğindeki artışın enerji sektörlerinin hisse senedi getirilerini azalttığı tespit edilmiştir. Son olarak, Kanada için geliştirilen modellere göre, normal piyasa koşullarında değişkenler arasında U şeklinde bir ilişki varken, Güney Kore için geliştirilen modellere göre, petrol fiyat belirsizliğindeki artışın enerji sektörünün hisse senedi getirilerini artırdığı bulgularına ulaşılmıştır. Sonuç olarak bulgular, politika yapıcıların ve risk yöneticilerinin APEC üyesi ülkelerin enerji sektörü yatırım kararlarını ve sektör rotasyon stratejilerini petrol fiyat belirsizliğinin etkisini de dikkate alarak yürütmesi gerektiğini vurgulamaktadır.

İmalat Sektöründe Sürdürülebilir Tedarikçi Seçim Probleminin SWARA Yöntemiyle Değerlendirilmesi Dr.

Nurgül Erdal — 2025-01-01

İmalat işletmeleri tedarikçilerle sürdürülebilir ilişkiler geliştirerek rekabet üstünlüğü sağlayabilirler. Sürdürülebilir tedarikçi seçimi de ekonomik, sosyal ve çevresel çıktılar doğrultusunda tedarikçi değerlendirmeyi içerir. Piyasada birçok tedarikçi bulunur ve bunların arasında en uygunun olanın seçilmesi gerekir. Tedarikçi seçiminde, tedarikçinin performansı, yetkinliği, süreci takip etmesi, fiyat, etkin iletişim, teknolojiye yatkınlık ve satış sonrası destek gibi birçok faktör rol oynamaktadır. Bu araştırma İstanbul Hadımköy’de bulunan bir elektrik malzemeleri imalat fabrikasının üretim hattında kullanılan hammadde seçiminde beş tedarikçi arasından en uygun tedarikçi seçimi için planlanmıştır. Öncelikle işletme sahibi, iktisatçı, siyaset bilimci yönetici ve işletme dalında akademisyen olan 5 kişi ile tedarikçi seçimi ekibi oluşturulmuştur. Literatür doğrultusunda ve yüz yüze görüşmelerle kalite, teslimat, maliyet, hizmet, tedarikçi firma, yenilik ve sürdürülebilirlik kriterlerine göre SWARA yöntemi ile problem çözülmesi amaçlanmıştır. Kriterler önem derecesine göre değerlendirildiğinde birinci sırada teslimat son kriter ağırlığı (1.55), bunları sırasıyla kalite (1.07), maliyet (0,91),tedarikçi firma (0.81), hizmet (0.7) yenilik ve sürdürülebilirlik (0.55) takip etmiştir. Söz konusu imalat firması için en önemli teslimattır. Zamanında ve uygun olarak yapılmayan teslimat üretimi etkilemektedir. Müşteri talepleri zamanında karşılanamayınca müşteriler başka firmaları tercih edebilmektedir. Müşteri kaybı firmanın gelirlerini azaltacaktır.

Finansal Okuryazarlığın Kariyer Geleceği Algısı Üzerindeki Etkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma

Özhan Aycan — 2025-01-01

Günümüzün hızla değişen ekonomik koşulları, bireylerin finansal bilgilerini ve bu bilgileri etkin kullanma becerilerini daha önemli hale getirmiştir. Bu araştırmanın amacı, finansal okuryazarlığın üniversite öğrencilerinin kariyer geleceği algısı üzerindeki etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu çalışma ilişkisel tarama modeli esasıyla 02.02.2024-25.05.2024 tarihleri arasında İstanbul Gelişim Üniversitesi öğrencileri ile gönüllülük temelinde kolayda örnekleme kullanılarak anketle yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini üniversitede eğitim görmekte olan 413 üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Çalışmada veriler toplanırken; Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış Ölçeği ve Kariyer Geleceği Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen verilerle Finansal okuryazarlığın (FO) kariyer gelecek algısı (KGA) üzerindeki etkisinin belirlenmesi amacıyla yapılan korelasyon analizinde pozitif yönlü orta düzeyde bir ilişki olduğu, yapılan regresyon analizinde ise istatistiki olarak anlamlı etki tespit edilmiştir.

Seyahat ve Turizm Gelişmişlik Endeksi Göstergelerinin PSI ile Ağırlıklandırılması: Avrupa ile Avrasya Ülkeleri Üzerine bir Araştırma

Burcu Şimşek Yağlı — 2025-01-07

Seyahat ve Turizm (TveT) sektörü, küresel ekonomiye önemli katkılar sunarak ülkelerin ekonomik ve kültürel kalkınmalarını desteklemektedir. Seyahat ve Turizm Gelişmişlik Endeksi (TTDI) ise, bir ülkenin turizm potansiyelini ölçen önemli bir göstergedir ve 2021'den itibaren seyahat ve turizm sektöründeki sürdürülebilirlik ve dayanıklılık odaklı bir yaklaşım sunmaktadır. Literatürde bu alanda yapılan çalışmalar olmasına rağmen, endeks göstergelerinin ağırlıklandırıldığı ve ülkelerin sıralandığı çalışmaya rastlanamamıştır. Bu nedenle bu çalışmanın amacı, 2024 yılına ait veriler kullanılarak ve PSI yönteminden faydalanılarak TTDI endeks göstergelerinin ağırlıklandırılması, Avrupa ve Avrasya ülke grubunun ağırlıklandırılmış matrise göre sıralanması ve bu sıralamanın TTDI raporunda yer alan sıralamalar ile karşılaştırılmasıdır. Bulgular neticesinde, en önemli gösterge olarak Kültürel Kaynaklar, en az önemli gösterge olarak Kara ve Liman Altyapısı belirlenmiştir. Ülke sıralamalarında ise İspanya ilk sırada yer alırken, Tacikistan son sırada yer almaktadır. Bulgular, rapor sıralamaları ile benzerlik gösterse de bazı noktalarda farklılaşmaktadır.

E-Defter Uygulamasının Vergiye Tabi Gelire Etkisi: Malatya Kayısı İşletmeleri Örneği

Mehmet Ender Ataman — 2025-01-01

E-defter sistemi, kağıt defterlerin elektronik ortamda tutulmasını sağlayan bir sistemdir. Türkiye'de Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yürütülen bu sistem, Vergi Usul Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu hükümlerine uygun olarak, işletmelerin defterlerini dijital ortamda oluşturmalarına, kaydetmelerine ve saklamalarına olanak tanır. Çalışmada, Türkiye’de 13 Aralık 2011 tarihli "Elektronik Defter Genel Tebliği" ile uygulamaya geçirilen e-defter sisteminin Malatya’da kayısı ticareti yapan işletmelerin vergiye tabi gelirleri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Türkiye, Dünya’da kayısı üretiminde birinci sıradadır. 2017 yılında, Malatya Kükürtlü Kuru Kayısı'sı, kendine özgü nitelikleri ve yapısıyla Avrupa Birliği Komisyonu tarafından "Malatya Kayısısı" olarak tescillenmiş ve ilan edilmiştir. Bu durum, Malatya kayısısına hem yurtiçi hem de yurtdışı piyasalarda rakiplerine karşı belirgin bir avantaj sağlamıştır. Bu üstünlük sayesinde Malatya’da kayısı ticareti önemli bir ivme kazanmış özellikle ihracat büyük gelir kaynağı olmuştur. Araştırma Malatya ilinde en yüksek hacimli ihracat yapan 5 işletme üzerinden gerçekleştirilmiştir. İşletmelerin e-defter kullanıcısı olması şartı aranmıştır. İşletmelerin e-deftere geçmeden önceki 5 yıllık gelir tablosu kalemlerindeki veriler ile e-deftere geçtikten sonra günümüze kadar olan gelir tablosu kalemlerindeki veriler alınmıştır. Araştırmada e-defter uygulamasının vergisel açıdan kamuya ve işletmelere getirdiği yenilikler araştırılmıştır. Malatya’da faaliyet gösteren 5 kayısı işletmesinin e-deftere geçmeden önceki ve geçtikten sonraki gelir tabloları analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, işletmelerin e-deftere geçişi sonrası vergiye tabi gelirlerinde düzenli bir artış olmadığı tespit edilmiştir. E-defterin kamu vergi gelirlerini beklenen düzeyde artırmadığı gözlemlenmiştir.